Τετάρτη 10 Μαρτίου 2010

Υδροηλεκτρικά εργοστάσια (Πύργου Υπάτης)

Πύργος ,Θερμόρεμα : Πρότυπο ενέργειας

Η υδροληψία του Υδροηλεκτρικού έργου
Κείμενο: Βασίλης Αγγελόπουλος*-Νικόλαος Δεληγιώργης**

Ο Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός (ΜΥΗΣ) Θερμόρεμα έχει αναδειχτεί σε ένα πραγματικό πρότυπο για μικρά υδροηλεκτρικά έργα στους ορεινούς όγκους της Ελλάδας. Λόγω της εξαιρετικής από τεχνικής πλευράς μελέτης και κατασκευής του έργου αλλά και των πλούσιων υδατικών πόρων της περιοχής, η φήμη του έχει επεκταθεί στους κύκλους των ειδικών ακόμα και στην Ευρώπη, αποκομίζοντας εύσημα και γεμίζοντας περηφάνια τους δημότες και τους ιδιοκτήτες. Έχει ισχύ 1,95 MW και ολοκληρώθηκε το 2003, στιγμή από την οποία πρακτικά δεν έχει σταματήσει να παράγει ηλεκτρική ενέργεια, ανεξαρτήτου εποχής.

Θέση

Ο ζωτικός χώρος του ΜΥΗΣ Θερμόρεμα είναι η χαράδρα του ομώνυμου μικρού ποταμού, ενός κλάδου του Σπερχειού στην δυτική πλευρά του ορεινού συγκροτήματος της Οίτης. Η πολύ όμορφη τοποθεσία βρίσκεται στα όρια των Δήμων Σπερχειάδας και Υπάτης, οι κάτοικοι των οποίων χρησιμοποιούν τα νερά του Θερμορέματος για την άρδευση των καλλιεργειών τους.
Ο ΜΥΗΣ αξιοποιεί με υποδειγματικό και απόλυτα φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο την ενέργεια που έχουν τα νερά του Θερμορέματος, καθώς αυτά διανύουν μία καθοδική πορεία μήκους σχεδόν 6 km και κατακόρυφης πτώσης 260 m. Αποτελεί πραγματικά ένα ιδανικό παράδειγμα για το πώς μπορεί να αξιοποιήσει μία χώρα όπως η Ελλάδα το έντονο ορεινό ανάγλυφο της για να παράγει ενέργεια.
Οι τοπικές κοινότητες ξεπερνώντας τις εύλογες αρχικές επιφυλάξεις τους, συνεργάστηκαν και συνέβαλαν ουσιαστικά στην υλοποίηση του έργου, αγκαλιάζοντας το και υιοθετώντας το σαν «παιδί» τους. Τα οφέλη που τους ανταποδίδει το Θερμόρεμα είναι καθημερινά και πολλαπλά, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για αυτούς τους ανθρώπους στις σχετικά «ξεχασμένες» ορεινές περιοχές της χώρας.
Οι δήμοι συμμετέχουν με ποσοστό στα έσοδα από την πώληση της ηλεκτρικής ενέργειας και χρησιμοποιούν τα κονδύλια αυτά για την αναβάθμιση του τόπου τους. Παράλληλα, με ευθύνη και μεγάλη προθυμία από τον κατασκευαστή του έργου, εκτελέστηκαν αντιπλημμυρικά έργα, βελτιώθηκε και εξασφαλίστηκε η αρδευτική παροχή, ενώ ταυτόχρονα αναπτύχθηκε η επικοινωνία των χωριών της περιοχής. Οι τοπικοί δρόμοι συντηρήθηκαν και βελτιώθηκαν, ενώ ακόμα και σήμερα οι ιδιοκτήτες του έργου συμμετέχουν στη δαπάνη ανέγερσης οδικής γέφυρας στον γειτονικό ποταμό Ίναχο. Είναι σαφές ότι ο ΜΥΗΣ Θερμόρεμα θα είναι από εδώ κι εμπρός συμπαραστάτης στις όποιες μελλοντικές ανάγκες και προβλήματα της τοπικής κοινωνίας.

Η μελέτη & σχεδίαση

Ένα έργο υψηλών προδιαγραφών που υλοποιείται στο χώρο ενός ορεινού συγκροτήματος, δεν μπορεί παρά να αποτελεί μία εξαιρετικά δύσκολη πρόκληση για τον κατασκευαστή του. Είναι δύσκολο να πούμε σε ποιόν τομέα των εργασιών εντοπίστηκαν οι μεγαλύτερες αντιξοότητες και ιδιαιτερότητες. Η μελέτη και υπόγεια ενσωμάτωση 6 km αγωγού υψηλής πίεσης στο ορεινό ανάγλυφο, ή μήπως η σχεδίαση και θεμελίωση μιας υδροληψίας ικανής να αντεπεξέρχεται στην απρόβλεπτη ορμή ενός χειμάρρου.
Όλες οι δυσκολίες αντιμετωπίστηκαν με όπλο τις άρτιες τεχνικές ικανότητες και την εμπειρία του μελετητή / κατασκευαστή Δέλτα Project από ομοειδή έργα. Η προτεραιότητα διατηρήθηκε πάντα στον μέγιστο δυνατό σεβασμό του τοπίου και του περιβάλλοντος, έτσι ώστε αυτό να παραμένει οπτικά αναλλοίωτο. Αυτή η απαίτηση δυσκόλεψε ακόμα περισσότερο το έργο αλλά μεγάλωσε και την ικανοποίηση από το τελικό αποτέλεσμα σε όλους τους τομείς.

Υδροληψία

Σε υψόμετρο 540 m, χωρίς να αλλοιωθεί η κοίτη του ρέματος ή να προκληθεί η δημιουργία οποιασδήποτε λίμνης, σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε μία υψηλών προδιαγραφών υδροληψία. Είναι μία ειδικά μελετημένη διάταξη διαδοχικών δεξαμενών και καναλιών που κατασκευάζεται από οπλισμένο σκυρόδεμα και διαδραματίζει πολλαπλό και κρίσιμο για τον ΜΥΗΣ ρόλο.
Εξασφαλίζει πάντοτε την παραμονή εντός της φυσιολογικής κοίτης του ρέματος τουλάχιστον μίας ελάχιστης «οικολογικής» ροής έτσι ώστε να μην διαταραχθεί το οικοσύστημα. Από την επιπλέον ποσότητα νερού φροντίζει να απορριφθούν τα φερτά υλικά όπως ξύλα, πέτρες, φύλλα με διαδοχικά στάδια καθαρισμού και ταυτόχρονα να ανασχεθεί η ορμή της ροής. Παράλληλα εξασφαλίζει την κατακράτηση των αιωρούμενων σωματιδίων άμμου και εν συνεχεία τροφοδοτεί με «καθαρό» νερό τον αγωγό προσαγωγής.
Η στάθμη του νερού εντός της υδροληψίας καταγράφεται συνεχώς από αισθητήρα υπερήχων και μεταφέρεται στο κεντρικό σύστημα ελέγχου του ΜΥΗΣ που φροντίζει να την διατηρεί σταθερή, ρυθμίζοντας κατάλληλα τα ακροφύσια των υδροστροβίλων.

Αγωγός Προσαγωγής

Αποτελείται στο μεγαλύτερο τμήμα των 6 km μήκους του από ειδικούς σωλήνες υψηλής αντοχής GRP (Glass Reinforced Polyester) και είναι πάντοτε υπόγειος, αφήνοντας το τοπίο απολύτως ανεπηρέαστο. Σε μικρά τμήματα που κρίθηκαν κατά τη μελέτη πιο επικίνδυνα λόγω γεωτεχνικών ιδιαιτεροτήτων εγκαταστάθηκε μεταλλικός αγωγός ελικοειδούς ραφής St-37.2.
Η διάμετρος του είναι Φ800/900mm, και η πίεση που αναπτύσσεται στο εσωτερικό του ξεπερνά στα κατώτερα τμήματα του τα 30 bar. Η κατασκευή του έργου κατάφερε να εξασφαλίσει την εγκατάσταση του χωρίς διαρροές σε δύσβατο έδαφος, με τεχνικές πρακτικές που ξεφεύγουν από εκείνες των συμβατικών χωματουργικών εργασιών (αγκυρώσεις, εγκιβωτισμούς, διαδοχικούς ελέγχους ενώσεων).

Σταθμός Παραγωγής

Ένα κτίριο 350m2, πλήρως ενσωματωμένο στο τοπίο οπτικά και ακουστικά, αποτελεί την «καρδιά» του ΜΥΗΣ. Περιλαμβάνει τους υδροστρόβιλους του οίκου Gilkes, τις γεννήτριες του οίκου Hitzinger, τους μετασχηματιστές και τους πίνακες χαμηλής και μέσης τάσης της Schneider. Επίσης, αποτελεί το κέντρο ελέγχου του ΜΥΗΣ, απ όπου συντονίζεται με πλήρως αυτοματοποιημένες διαδικασίες μέσω ηλεκτρονικού συστήματος PLC το σύνολο της εκκίνησης / λειτουργίας / παύσης. Ένα επιπλέον σύστημα SCADA που ανέπτυξε και εγκατέστησε ο κατασκευαστής παρέχει τη δυνατότητα στον ιδιοκτήτη να ενημερώνεται και να ρυθμίζει τη λειτουργία του σταθμού από οποιοδήποτε σημείο της γης.

Χαρακτηριστικά & Ιδιαιτερότητες

Πρόκειται για ένα τυπικό ΜΥΗΣ ορεινών χαρακτηριστικών, με ονομαστική παροχή 1m3/sec την οποία αξιοποιεί για ύψος πτώσης 260 m σε εκτενές για το είδος του μήκος αγωγού 6 km.

Είναι εξοπλισμένο με 3 υδροστροβίλους τύπου Pelton οι οποίοι μάλιστα σε μία πράξη επίδειξης καινοτόμας επιχειρηματικότητας έχουν μερικώς κατασκευαστεί και πλήρως συναρμολογηθεί στο εργοστάσιο της Δέλτα Project στην Αμφίκλεια Λοκρίδος. Η κατασκευή έγινε για λογαριασμό του διάσημου Αγγλικού οίκου στροβίλων Gilkes. Η ποιότητα ήταν τέτοια που έκτοτε ανατέθηκε και ολοκληρώθηκε η κατασκευή ακόμα 9 στροβίλων, μεταφέροντας παράλληλα στην ελληνική Εταιρία πολύτιμη τεχνογνωσία υψηλού επιπέδου και καθιστώντας την τον μοναδικό εγχώριο παραγωγό τέτοιου εξοπλισμού.
Η ηλεκτροπαραγωγή του ΜΥΗΣ είναι κυριολεκτικά κορυφαία, επιδεικνύοντας ένα ποσοστό 80-85% εκμετάλλευσης των 1,95 MW της ισχύος. Περίπου 14 GWh ετησίως, ηλεκτροδοτούν πλήρως σχεδόν 4.000 άτομα, τον μισό πληθυσμό όλου του Δήμου Σπερχειάδας. Σχεδόν 25.000 τόνοι λιγνίτη εξοικονομούνται, η έκκληση 13.000 τόνων CO2 και η χρέωση 500.000 ευρώ προστίμων αποφεύγονται χάρις σε αυτό το έργο. Η άψογη λειτουργία του ΜΥΗΣ επί 3 έτη είναι ενδεικτική για το πόσο σημαντικό είναι να αναλάβει την μελέτη, σχεδίαση και κατασκευή του έργου μία εταιρία με εμπειρία και πολύπλευρες ικανότητες.

Η κατασκευή χρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών κατά 40% ένα μέρος έγινε με Leasing από την Α.Τ.Ε και το υπόλοιπο με αυτοχρηματοδότηση. Βασικός χρηματοδότης υπήρξε ο κατασκευαστής και ιδιοκτήτης του έργου, η εισηγμένη στο Χ.Α.Α. εταιρία Δέλτα Project. Εκτός της κατασκευής του έργου με τη μέθοδο Turn Key , η Δέλτα Project ανέλαβε το σύνολο των οριστικών μελετών και της τελικής σχεδίασης σε όλους τους τομείς εργασιών πολιτικού μηχανικού αλλά και ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού.

Με φανερή πλέον την τεχνική αρτιότητα του έργου και το μεγάλο υδατικό δυναμικό του Θερμορέματος, ο ιδιοκτήτης του έργου αναμένει την αδειοδότηση για αύξηση ισχύος στα 3,5 MW.

Υδροηλεκτρικά εργοστάσια (Πύργου Υπάτης)