5 φαρμακευτικά φυτά
5 φαρμακευτικά φυτά υπόσχονται υψηλά κέρδη
Γενικές πληροφορίες
Σε τρεις διαφορετικές αγορές μπορούν να διατεθούν τα προϊόντα
Πρώτης τάξεως ευκαιρία για συμπληρωματικό εισόδημα συνιστούν τα φαρμακευτικά φυτά, η καλλιέργεια των οποίων εμφανίζει τα τελευταία χρόνια σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης. Ο λόγος για τις εναλλακτικές καλλιέργειες πέντε γνωστών φυτών -λεβάντα, χαμομήλι, βάλσαμο, ρίγανη και βαλεριάνα- οι αποδόσεις των οποίων σε έσοδα φθάνουν να διπλασιάζονται όταν γίνονται με βιολογικά κριτήρια.
Η συνένωση δυνάμεων με τη δημιουργία ομάδων καλλιεργητών για την από κοινού διάθεση των προϊόντων και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά με συγκεκριμένες περιεκτικότητες, ώστε να είναι αποδεκτά τα φυτά από τις βιομηχανίες φαρμάκων, αποτελούν τα τα σημεία-κλειδιά για την εμπορική επιτυχία του εγχειρήματος
Η ζήτηση για φαρμακευτικά φυτά είναι διαρκώς αυξανόμενη ιδίως στις αγορές του εξωτερικού, όπου εκεί οι τιμές χονδρικής είναι πολύ πιο ελκυστικές σε σχέση με αυτές στην εγχώρια αγορά.
Ωστόσο δύο είναι τα σημεία-κλειδί για την εμπορική επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος, σύμφωνα με τους γνώστες του τομέα που ειδικεύονται στις καλλιέργειες φαρμακευτικών φυτών.
Πρώτον, η συνένωση δυνάμεων με τη δημιουργία ομάδων καλλιεργητών για την από κοινού διάθεση των προϊόντων και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά με συγκεκριμένες περιεκτικότητες, ώστε να είναι αποδεκτά τα φυτά από τις βιομηχανίες φαρμάκων.
Εξάλλου, οι εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες της χώρας μας ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη φαρμακευτικών φυτών που δίνουν προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας.
Το στοιχείο, όμως, εκείνο που κάνει ακόμα πιο ελκυστική την καλλιέργεια των φαρμακευτικών φυτών είναι ότι έχουν τη δυνατότητα να διατίθενται σε τρεις διαφορετικές αγορές
Πράγμα από το οποίο επωφελείται μια καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής, επεξεργασίας και μεταποίησης φαρμακευτικών φυτών.
Συγκεκριμένα:
• Πρώτη αγορά είναι αυτή των νωπών -φρέσκων- φαρμακευτικών φυτών, τα οποία βρίσκουμε στις λαϊκές αγορές, στα σούπερ μάρκετ, στις κουζίνες των εστιατορίων, των ξενοδοχείων κ.α.
• Η δεύτερη και κύρια αγορά είναι αυτή των ξηρών φυτικών υλικών των φαρμακευτικών φυτών, που αποτελεί τη μεγαλύτερη, είτε σε όγκο παραγωγής και διάθεσης είτε σε τζίρο.
• Η τρίτη είναι αυτή που συνήθως αφήνει και τα μεγάλα κέρδη -υπό ορισμένες όμως και απαιτητικές συνθήκες- αυτή των αιθέριων ελαίων, η οποία βέβαια απαιτεί και σημαντικές επενδύσεις και τεχνογνωσία.
Λεβάντα:
Η απόδοση σε χλωρό βάρος τον πρώτο χρόνο είναι 50-100 κιλά ανά στρέμμα, τον δεύτερο 200-250 κιλά ανά στρέμμα και τον τρίτο 300-350 κιλά ανά στρέμμα. Πλήρη παραγωγή έχουμε τον τέταρτο χρόνο (400-500 κιλά ανά στρέμμα), ενώ αν γίνει συλλογή μόνο της ταξιανθίας η απόδοση σε ξηρό βάρος κυμαίνεται στα 35-45 κιλά ανά στρέμμα. Η δε διαφορά ανάμεσα στη βιολογική και συμβατική καλλιέργεια λεβάντας γίνεται αντιληπτή από το γεγονός ότι ενώ η τιμή της βιολογικής λεβάντας φτάνει τα 11,5 ευρώ, η τιμή της «συμβατικής» αποξηραμένης λεβάντας δεν υπερβαίνει τα 3,5 ευρώ το κιλό.
Η λεβάντα καλλιεργείται σε ξηρικά χωράφια και αναπτύσσεται καλύτερα σε ξηροθερμικές συνθήκες. Παρουσιάζει ιδιαίτερη αντοχή σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες τον χειμώνα, αλλά δεν αντέχει τους παγετούς την άνοιξη.
Αξιοποίηση
Η Ελλάδα θεωρείται μία από τις πλουσιότερες χώρες σε αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά, γεγονός που ανοίγει νέους και αρκετά προσοδοφόρους δρόμους στις αγροτικές καλλιέργειες, αν υπάρξει η απαιτούμενη οργάνωση για να αξιοποιηθούν.
Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο κλάδο θεωρούνται μικρές, αλλά το μέγεθός τους δεν είναι περιοριστικό όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα στη διεθνή αγορά.
Άλλωστε, οι εδαφολογικές και κλιματικές συνθήκες της χώρας μας ευνοούν ιδιαίτερα την ανάπτυξη αρωματικών φυτών που δίνουν προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας. Οι δυνατότητες ανάπτυξης του κλάδου των αρωματικών φαρμακευτικών φυτών στην Ελλάδα είναι μεγάλες, με την προϋπόθεση βέβαια του σωστού σχεδιασμού.
Παρά, εξάλλου, το γεγονός ότι η καλλιέργεια των φυτών αυτών στην Ελλάδα είχε ξεκινήσει εδώ και δεκαετίες, εξακολουθεί να θεωρείται ένα νέο σχετικά πεδίο δράσης για τον ελλαδικό χώρο, προσφέροντας μια εναλλακτική δυναμική ανάπτυξης στον πρωτογενή τομέα, ενώ δίνει ώθηση και στον δευτερογενή τομέα της μεταποίησης.
Ρίγανη
Οι αποδόσεις και οι τεχνικές καλλιέργειας
Απόδοση που φθάνει τα 1.000 ευρώ δίνει η ρίγανη όταν η καλλιέργεια είναι βιολογική, ενώ η αποξηραμένη λεβάντα που προέρχεται επίσης από βιολογική καλλιέργεια φθάνει να πωλείται στην εγχώρια αγορά έως και 11,5 ευρώ το κιλό, ενώ στις αγορές του εξωτερικού οι τιμές πώλησης είναι σημαντικά υψηλότερες, όταν πληρούνται τα ποιοτικά κριτήρια.
Στην καλλιέργεια της ρίγανης, η συγκομιδή ξεκινάει από το 2ο έτος. Η συλλογή γίνεται όταν το φυτό είναι σε πλήρη άνθηση, με χορτοκοπτικό μηχάνημα και σε ύψος 8-10 εκατοστά πάνω από το έδαφος. Δεν πρέπει να συγκομίζεται η ρίγανη μετά από βροχή, αλλά πρέπει να περάσει μία εβδομάδα περίπου.
Η απόδοση σε χλωρή μάζα φτάνει τα 300-400 κιλά ανά στρέμμα που αντιστοιχεί σε 100-150 κιλά ξηρό βάρος ανά στρέμμα.
Η τιμή της ξηρής δρόγης κυμαίνεται από 1,8 ευρώ έως 2,3 ευρώ, όταν αφορά συμβατική καλλιέργεια και μπορεί να φτάσει τα 6,5 ευρώ όταν πρόκειται για βιολογική καλλιέργεια. Η ρίγανη ευδοκιμεί, εξίσου, σε ψυχρές και θερμές περιοχές. Τα θερμοκρασιακά όρια ανάπτυξής του κυμαίνονται από 4-33ο C, με άριστη θερμοκρασία ανάπτυξης τους 18-22ο C.
Βαλεριάνα:
Η βαλεριάνα είναι ένα φαρμακευτικό πολυετές φυτό που δεν είναι απαιτητικό σε κλιματικές συνθήκες. Μπορεί να αναπτυχθεί εξίσου ικανοποιητικά σε εύκρατα αλλά και ηπειρωτικά κλίματα. Είναι αρδευόμενη καλλιέργεια και απαιτεί καλά αποστραγγιζόμενα, γόνιμα εδάφη και έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις σε άζωτο, φώσφορο και κάλιο.
Το φυτό καλλιεργείται για τις ρίζες του. Συγκομιδή γίνεται κάθε φθινόπωρο τον δεύτερο χρόνο καλλιέργειας. Το βάρος ρίζας ανά φυτό μπορεί να φτάσει τα 500 γραμμάρια.
Το αιθέριο έλαιο παίρνεται με απόσταξη από τη ρίζα και τα ριζώματα και κυμαίνεται συνήθως από 0,2-1,7%.
Χρησιμοποιείται στις φαρμακοβιομηχανίες ως μυοχαλαρωτικό, ως ηρεμιστικό για στομαχικές και εντερικές διαταραχές, για διαταραχές στον ύπνο, σπασμολυτικό και σαν αγχολυτικό.
ΧΑΜΟΜΗΛΙ
Πολλαπλές χρήσεις στη φαρμακευτική
Η μέση παραγωγή από την καλλιέργεια χαμομηλιού ανέρχεται στα 400 κιλά χλωρής δρόγης και φτάνει έως και 100 κιλά αποξηραμένο, ενώ ανάλογα με την ποικιλία του χαμομηλιού, αλλά και ανάλογα με τις συγκεντρώσεις των διάφορων βιοδραστικών συστατικών του στο αιθέριο έλαιο, οι τιμές μπορούν να φθάσουν τα 750 ευρώ.
Η απόδοση του αιθέριου ελαίου κυμαίνεται συνήθως από 0,2-1,9% και χρησιμοποιείται ευρέως στη φαρμακευτική γιατί παρουσιάζει αντιφλεγμονώδη, αντισπασμολυτική, αντιβακτηριακή, ηρεμιστική, αντιαλλεργική, αντιοξειδωτική, αντιπυρετική και αντιμικροβιακή δράση.
Το χαμομήλι ευδοκιμεί καλύτερα σε πεδινές περιοχές με εύκρατο κλίμα σε σχέση με τις ορεινές. Παρουσιάζει αντοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες. Δεν αναπτύσσεται ικανοποιητικά σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στους ανέμους κυρίως την περίοδο της άνθησής του, γι' αυτό θεωρείται απαραίτητη η τοποθέτηση ανεμοφράκτη ώστε να μειωθεί η ένταση του ανέμου.
Τα καλύτερα εδάφη είναι τα αμμοαργιλώδη με αρκετή οργανική ουσία. Στα αμμώδη η ανάπτυξή του περιορίζεται, ενώ ακατάλληλα είναι τα βαριά εδάφη με πολλή υγρασία.
ΒΑΛΣΑΜΟ
Βάλσαμο για την τσέπη, με έσοδα έως 2.500 ευρώ ανά στρέμμα
Το βάλσαμο αποτελεί μια καλλιέργεια που εμφανίζει σημαντικές προοπτικές, όντας ένα προϊόν που χρησιμοποιείται ευρέως στις βιομηχανίες φαρμάκων. Η εμπορία του βάλσαμου μπορεί να χαρακτηρίζεται από τον μικρό αριθμό των αγοραστών χονδρικής αλλά και από τον ανταγωνισμό που ασκείται από άλλες χώρες, όπου τα εργατικά είναι χαμηλότερα, ωστόσο η παγκόσμια αγορά για βιολογικά φαρμακευτικά φυτά είναι σε διαρκή ανάπτυξη.
Με ιδιότητες που το κατατάσσουν σε ένα από τα πολύ σημαντικά για τον άνθρωπο θεραπευτικά βότανα, το βαλσαμόχορτο από την αρχαιότητα είναι γνωστό για την αποτελεσματική αντιμετώπιση δερματολογικών προβλημάτων, την επούλωση πληγών και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.
Στις μέρες μας, όμως, είναι ένα από τα βότανα που έχουν ερευνηθεί περισσότερο και με ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης και άλλων ψυχικών και νευρολογικών διαταραχών.
Εισόδημα
Το εισόδημα που μπορεί να εισφέρει η καλλιέργεια του βάλσαμου φθάνει τα 2.500 ευρώ ανά στρέμμα, αφήνοντας σημαντικό κέρδος στους καλλιεργητές, δεδομένου ότι το ετήσιο στρεμματικό κόστος παραγωγής υπολογίζεται μεταξύ 250 και 350 ευρώ.
Βέβαια, το κόστος είναι δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια, επειδή εξαρτάται από πολλούς παράγοντες που είναι διαφορετικοί σε κάθε γεωργική εκμετάλλευση.
Οι αποδόσεις επίσης του βάλσαμου ποικίλλουν πολύ, ανάλογα με τη γονιμότητα του εδάφους, τις καλλιεργητικές πρακτικές, τις μετεωρολογικές συνθήκες, τη μέθοδο συγκομιδής, τις συνθήκες αποξήρανσης κλπ. Πιο συγκεκριμένα, κυμαίνονται μεταξύ 100- 500 κιλών ανά στρέμμα σε ξηρά φυτά κατά το δεύτερο έτος.
Το καλό έδαφος για την καλλιέργεια του βάλσαμου εξαρτάται από την περιεκτικότητά του σε ανόργανα στοιχεία, την οργανική ουσία, την περιεκτικότητα σε ασβέστιο, τη χλωρή λίπανση και την καλή στράγγιση.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του βάλσαμου είναι ότι για να φυτρώσουν οι σπόροι του έχει ανάγκη από φως. Η μέθοδος αυτή πολλαπλασιασμού του βάλσαμου είναι εύκολη, αλλά η περίοδος του φυτρώματος διαρκεί πολύ χρόνο και είναι ακανόνιστη.
Πού θα απευθυνθώ
Κάσσανδρος Γάτσιος Γεωπόνος - SymAgro Τηλ. 26510 07653 - 6944846475
Κώστας Νάνος
